ارتباط زبان ترکی و عربی

منبع : فرهنگ دانشگاهی عربی به فارسی ، ترجمه ؟ المنجد الابجدی ، مولف: احمد سیّاح ، انتشارات اسلام ، تهران ، چاپ اول ، 1372.

نکته قابل ذکر اینست که لغات مشترک بین ، ترکی ، عیلامی ، سومری ، عربی ، اورارتویی ، مصری و ... نشانگر آن است که زبان ترکی در نزدیکی اورمیه شکل گرفته و به آلتای و بقیه جاها رفته است.

کلمات مشترک عربی و ترکی:

آجَّ - الماءَ ایجاجا: گردانید آب را شور و تلخ .
الاُجاج: شور و تلخ

اَجیدی ačıdı (اَجیماق ačımaq) - دیوان لغات الترک: ترش شد.
ترکی آذربایجانی: آجی acı (تلخ و شور) مثال: آجی چای : رودی شور و تلخ در نزدیکی شهر تبریز که به دریاچه نمکین ارومیه می ریزد.
***

آربَهُ - مُؤارَبَهً : نیرنگ زد او را و فریب داد.
الاِربَه: مکر و حیله

آر ar : فریب دادن ، گول زدن (کتیبه کول تیگین)
اارْدی ardı ( اارْماق armaq ) - دیوان لغات الترک : فریب داد.
اَرْفادی arwadı ( اَرفاماق arwamaq) -دیوان لغات الترک : وردی خواند و افسون کرد.
آرباماق ( فرهنگ سنگلاخ) : جادو کردن
ترکی آذربایجانی : آل al ( حیله و نیرنگ) ( تبدیل واج « ر » به « ل»)
اری : عسل ، آنچه چسبیده بر ته دیگ از سوختگی یا عسل یا شهدیکه در اطراف کندو چسبیده باشد.
اَرَیتِ - النَحلُ اَریاً ( اری) : شهد ساختند زنبوران عسل

اَری arı -دیوان لغات الترک : زنبور
ترکی آذربایجانی : آری arı (زنبور) . مثال: بال آری سی bal arısı (زنبور عسل)
آوَیهُ البیت - ایوا (اَوِی) :ساکن کرد در خانه او را - در خانه نشست.
e سومری : خانه ، معبد
eb ترکی باستان: خانه ، سرا
ev ترکی آذربایجانی : خانه
****
اَتابِک : اتابک ( از کلمات دخیل ترکی در عربی)

***

الاَخور : اسطبل
ağıl آغیل : آغُل گوسفند

****
اِستَغارَ - عَلَیهِم اِستِغارَه (غور) : تاخت بر ایشان
الغارَه : غارتگر ، اسبان تاخت و تاز کننده

قَرما qarma (دیوان لغات الترک) : غارت
قَرمالادی qarmaladı ( قَرمالاماق qarmamaq)- دیوان لغات الترک : قاپید و غارت کرد.