اصطلاحات نجوم و ستاره شناسی در زبان ترکی

>>> تاریخ انشتار پست :28 آبان 1393

ایرقی تاق : ستاره جبار

آق  آیقیر : ستاره الشُعرا ، شعرای یمانی (سیروس)

ایکی  بوز آت : کچیک آیی بُرج ینده " ایکی قارداش " اولدوزو

اۆلکر : اولکر اولدوزو

چولپان : چوبان اولدوزو ، زهره (الدراک للسان الترک ؛ سنگلاخ)

باغیرساقان : ستاره دُبران

آرا آیی : ماه شوال (فرهنگ سنگلاخ)

آراییجی یولدوزلر : ستاره فرقدان ، دو برادر (فرهنگ سنگلاخ)

ارسلان : برج شیر (فرهنگ سنگلاخ)

آجون / آژون / اوچون : جهان

اۆچ یولدوز: ستاره میزان (فرهنگ سنگلاخ)

اورکار (اۆلکر) : ستاره پروین (فرهنگ سنگلاخ)

اوغلاق : برج جدی (فرهنگ سنگلاخ)

اویاقماق (تولونماق): غروب کردن کواکب (فرهنگ سنگلاخ)

اؤی (اؤد) : برج ثور

ایکی پیکر: جوزا ، دو مسگر (فرهنگ سنگلاخ)

باشی اؤلکو: برج میزان (فرهنگ سنگلاخ)

توش: نیمروز و وقت ظهر (فرهنگ سنگلاخ)

توغماق : طالع شدن (فرهنگ سنگلاخ)

توقوز اتابک : نُه فلک (سنگلاخ)

تیمور قازوق : ستاره جُدی (فرهنگ سنگلاخ)

چاق / چاغ : وقت و زمان ( گئجه چاغی : شب هنگام)                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                           

چولپان : کروان قیران (شعری)

سَقیت: ستاره بهرام

سامان اوغریسی : کهکشان                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     

قارا قوش : سیاره مشتری ، ستاره میزان (دیوان لغات الترک)

أره ن تۆز: مشتری ، میزان   

اعضای بدن در ترکی

>>> تاریخ انشتار پست :27 آبان 1393

 تورکجه ده  بدن اعضاسی  آدلاری نین چوخو " – ق / - ک / - ل / - ن / - ش / - ز"  صامتلری ایله بیتیر.

 

ق :آیاق (پا)، داماق (کام دهان)، دالاق (طحال) ، دوداق (لب)، آشیق (قاب) ، باغیرساق (روده)، قوُرساق (معده) ، بییق ( بیغ / بوغ: سبیل) ، قولتوُق (زیر بغل) ، قاسیق (عانه)، داشاق (خایه) ، قیغیرداق (خیخیرداق/ خیت خیت : غضروف ) ، قوُیروق (دم)، بارماق (انگشت) ، بوُخاق (غبغب) ، دیرناق (ناخن) ، توپوُق (پاشنه)، تویناق (سُمّ اسب و...) ، یاناق (گونه) ، یانچاق (لنبر)، یوُمروق (مشت) ، قوووُق (مثانه).

جایناق (جیرناق: چنگال) ، اویناق (مَفصل) ، قورشاق (کمر)

ک : سۆموک (استخوان) ، بیله ک (مُچ)، بؤیره ک (کلیه) ، دیرسه ک (آرنج) ، اۆره ک  (قلب)، امجَک (پستان)، أرنه ک ( بارماق : انگشت) ، خیرتده ک (گلو) ، گؤبه ک (ناف) ، اینجیک (مچ ) ، گمیرچه ک (غضروف)، کۆره ک (پشت) ، مؤچۆک (دنبالچه) ، تۆک (موی سرو بدن) ، امگک (جاندانه ، بخش نرم کاسه سر)

 

ل : بئل (کمر) ، أل (دست) ، قول (بازو) ، دیل (زبان) ، دال (پشت ، خلفی) ، تئل (زلف)، ساققال (ریش) ، کؤنول (دل) ، قیل (موی زبر).

 

ن : آلین (پیشانی) ، بویوُن (گردن) ، قارین  (شکم)، بوروُن (بینی) ، بئیین (مغز) ، چیین (شانه ، سر بازو).

 

ز: بوغاز (گلو)، آغیز(دهان) ، گؤز(چشم)، دیز(زانو) ، اۆز(صورت).

 

ش : باش (سر)، دیش (دندان)، قاش (ابرو) ، دؤش (سینه).



معنای کشور پرو

>>> تاریخ انشتار پست :27 آبان 1393

معناي " پرو " در تركي سومري = آب فراوان

  PU رود ، چشمه (بولاق ، پینار) ، منبع آب
LU   فراوان (پسوند فراوانی در ترکی مانند عاغیللی ، هوشلو)



pu [WELL] wr. pu2 "lower course, footing; cistern, well; fish pond; source of river


 lu [ABUNDANT] wr. lu "(to be) abundant; to heap up

آسیب شناسی آموزش زبان فارسی در مناطق دو زبانه

>>> تاریخ انشتار پست :16 آبان 1393

پیشگفتار

 

 آموزش زبان دوم و بویژه زبان کهن و شیرین فارسی در مناطق دو زبانه کاری نسبتاً سخت و هنرمندانه است.

 

 آنچه که آموزش زبان فارسی را در مناطق دو زبانه سخت و دشوار می کند، از دو عامل " انتقال زبانی "  و  " ناکارآمدی کتاب های زبان و ادبیات فارسی " سرچشمه گرفته است.

انتقال زبانی

 

 از آنجا که دانش آموزان زبان مادری خود را زودتر از زبان فارسی یادمی گیرند ، بنابراین برای ساخت جمله های فارسی از دستور زبان و ساختار زبان مادری خود کمک می گیرند که به این عمل " انتقال زبانی " گفته می شود.

 چون بیشتر جمله ها و ترکیب های دستور زبان مادری (زبان اول) با دستور و ساختار زبان دوم ، همگونی و هماهنگی ندارد؛ این عامل باعث پیدایش " خطاها " یِ  دستوری ، واژگانی و ... می شود.

 

خطاهای گفتاری و نوشتاری دانش آموزان را نباید سرزنش کرد ، زیرا نشانه ی کوشش و پیشرفت آن ها در یادگیری زبان دوم است.

معلم و دبیر زبان فارسی بایستی با خوشرویی و نرمخویی جمله ها و تلفظ های نادرست دانش آموزان را اصلاح کرده تلفظ یا جمله ی درست را چندین بار تکرار کند تا در ذهن دانش آموزان جای گیرد.

سرزنش و نکوهش پی در پی دانش آموزان در کلاس های درس زبان فارسی سبب خواهد شد که آن ها از زبان دوم بدشان بیاید و انگیزه ای برای ادامه ی یادگیری آن نداشته باشند و یادگیری کندتر و آهسته تر می شود.

 معلم مناطق دو زبانه نباید دانش آموزان را در سر کلاس از سخن گفتن به زبان بومی و مادری خود محروم کند و یا زبان و لهجه ی آنان را بد ، عامیانه ،    غیر ادبی و نابهنجار ارزیابی کند.

 داروی بد و یک جانبه نگری  معلم زبان  فارسی ، درباره زبان بومی دانش آموزان ، اثرات بسیار شوم و ویرانگری را در ذهن آن ها  به جا می گذارد. زیرا دانش آموزان نسبت به همه ی آگاهی هایی که از راه زبان مادری خود به دست آورده اند؛ بدبین شده و آن دانش و آگاهی ها را بی ارزش خواهند شمرد.     در آینده نیز دچار " بُحران هویت " ، خود کم بینی و کاهش عزت نفس شده نسبت به همه ی ارزش ها و فرهنگ جامعه ی خود بی تفاوت و بدبین خواهند شد.

 

 کسی که در مناطق دو زبانه تدریس می کند ، بایستی از هردو زبان آگاهی خوبی داشته باشد ؛ زیرا از یک سو دانش آموزان با وی احساس دوستی بیشتری خواهند کرد و از سوی دیگر ، چون از تفاوت های هر دو زبان آگاهی دارد ، بهتر می تواند دانش آموزان را در کار زبان آموزی راهنمایی کند.

 

 برای مثال ، معلمی که در منطقه ی بزرگ آذربایجان تدریس می کند ، می داند که واجگاه صامت های " گ ، ک ، ق " با واجگاه آن در زبان فارسی یکی نیست. معلم می تواند این نکته را به دانش آموزان خود یاد بدهد تا آن ها دارای لهجه (ی ناخواسته) نباشند و فارسی را با لهجه ی ترکی صحبت نکنند.

 

 معلم آگاه و دلسوز می داند که مصوت های فارسی کشیده تر از مصوت های ترکی هستند. او می تواند با چند مثال ساده این نکته ی مهم را به داش آموزان خود یاد بدهد.

 

فارسی

ترکی

 سامان

 دانا

 بال

 سامان ( به معنای کاه)

 دانا ( به معنای گوساله)

 بال (به معنای عسل)

 

ناکارآمدی کتاب های زبان و ادبیات فارسی

 

 کتاب های ادبیات فارسی نیز در آموزش زبان فارسی کارایی و بهره دهی خوبی ندارند ؛ زیرا از یک سو دستور زبان مناسب و امروزینه هنوز نوشته نشده است و از سوی دیگر در ادبیات فارسی کوشش بسیار شده است تا دانش آموزان با سبک و نگارش و جمله بندی متون ادبی کهن آشنا شوند.

 آشنایی با متون کهن برای کسی که می خواهد در آینده پژوهشگر تاریخ ادبیات بشود ، بسیار سودمند است ؛ اما برای دانش آموزی که می خواهد خلبان ، مهندس یا جراح قلب و ... بشود ، چه سودی می تواند داشته باشد؟


 یکی از مهمترین داشواری های آموزش زبان فارسی ، نگارش دستور زبان آن است.

دستور زبان فارسی که در سده های پیشین از روی دستورهای عربی نوشته شده است ، امروزه نیز از روی دستورهای اروپایی الگو برداری و نوشته می شود.

در حالی که دستور هر زبانی را باید از درون خود آن زبان – و سخنگویان آن – بیرون کشید و نوشت.

 در دستورهای کنونی نارسایی های بسیاری در تعریف فعل ماضی و ... به چشم می خورد که نمی توان از آن چشم پوشی کرد. مثلا در جمله ی " شاید فردا به تهران رفتم تا از نمایشگاه کتاب دیدن کنم " ؛ فعل  رفتم  به معنای آینده بکار رفته است.

 همچنین صورت های کهن و مهجور افعال در کنار صورت های رایج آن آورده شده است که بایستی آن ها را از هم جدا کرد. مثلا: همی گفتم / می گفتم.


 البته برخی از واژه های عامیانه و محلی نیز وجود دارند که در فارسی رسمی و معیار بکار نمی روند و بر دشواری یادگیری زبان و ادب فارسی اٍر می گذارند؛ مثلا: مانده نباشی بجای خسته نباشی ، هپروت ، تُخس و ...

ادامه مطلب ...