نگاهي به واژه هاي زبان " آينو Ainu"
>>> تاریخ انشتار پست :30 خرداد 1393
نگاهي به واژه هاي زبان آينو PDF حجم 287
زبان آينو بوسيله ي گروهي از مردم جزيره ي هُكايدوي ژاپن تكلم مي شود. تا قرن بيستم ميلادي ، درميان نيمي از مردم جزيره ي ساخالين و گروه كوچكي از مردم جزاير كوريل تكلم مي شد. امروزه اين زبان تنها در ميان بوميان هكايدو باقي است و در سال 1994م. زبان آينو در ساخالين ازبين رفت و كسي از گويشوران آن باقي نماند.
زبان آينو در هكايدو نيز روبه نابودي مي رود.

|
آينو |
تركي |
|
Aca (father , uncle) |
آچا ( عمه )( در تركي كهن) |
|
Ak (younger brother) Ku-aki (my younger brother) |
اكه ( برادر بزرگتر) اتا- قي ( پدر جان)پسوند " قي" در ژاپني در آغاز واژه آمده است. |
|
Arka /arga /araka (painful, hurting) |
يوْرقوُن- آرقين (خسته و كوفته) |
|
As (to blow as wind) |
اسمك (يئل اسمك : وزيدن باد) |
|
Asam / asama (bottom) |
آست ( زير ، پايين ) آست ( آستار: آستر) ضد واژه اوست(بالا) |
|
Aw (tongue) |
آي (آيماق : گفتن) |
|
Hapo (mother) |
آبا ( مادر بزرگ) |
|
Haw (voice) |
هافيلداماق / هوْفوُلداماق/ هاولاماق (پارس كردن) |
|
Kam (god, sprit ) |
قام / قامچي ( شَمَن) |
|
Kamuy – nomi (to pray to the gods) |
نوْم (قانون) |
|
Kap / kapu (skin,bark,outer covering of anything) |
قابيق ( پوست ، پوسته) |
|
Kar (to make,to prepare,to produce,to do) |
قاييرماق (ائو قاييرماق : خانه ساختن):كردن |
|
Kiror (strength,power) |
گور ( گور سو: آب زياد ؛ گور سَس : صداي قوي) |
|
Kunki (ژاپوني kugi) (nail) |
گؤك (ميخ سازو تار آذربايجاني / سازي گؤك له مك) |
|
Kunne (black,dark) |
قوْنوُر ( رنگ تيره ، سياه) (قونور آت: اسب سياه يا خاكستري) |
|
Mokor (to sleep) |
مورگو ( چُرت زدن) |
|
Nanna ( mother) |
نَنه (مادر) |
|
Kur (shadow) |
كؤلگه (سايه) در ژاپني ، واج " ر" وجود ندارد. |
|
Kur (person,man) |
قوُل (آللاه قوُلوُ: بنده خدا) بنده ، بَرده |
|
Nay (river ) |
چاي (رود ، رود خانه) |
|
Pe (water) |
بوُلاق (چشمه) / پينار (چشمه) از ريشه pu سومري |
|
Rera (wind) |
يئل (باد)(در سومريlil) در ژاپني ، واج " ر" وجود ندارد |
|
Seta/ heta/hida (dog) |
ايت (سگ) seta از ريشه سومري sipa |
|
So (waterfall) |
سوُ (آب) / شيرران (آبشار) |
|
Topa (herd) |
توْپا ( دسته) (اولدوز توْپاسي : خوشه ي ستارگان) |
|
Toy (earth,soil,mud) |
توْرپاق (خاك) از ريشه سومري tir |
|
Ya (land) |
يئر (زمين) |
نكات گرامري زبان آينو
1) پسوند مكان locative partical (اسمين يئرليك حالي) در زبان آينو ta و در تركي نوين " – ده / - دا " (da) مي باشد.
قلعه ي بزرگي بالاي كوه وجود دارد. Nupuri ka ta poro casi an.
(ترجمه تركي) داغ باشيندا بؤيوك قالا وار.
واژگان اين جمله:
Nupuri:كوه ka : بالا ta : پسوند مكان(به معناي در) poro :بزرگ casi: قلعه ، دژ an: است
با توجه به ساختار جمله ي ذكر شده به زبان آينو ، ساختار آن درست همانند ساختار يك جمله ي تركي است.
2) پسوند مفعول ازي (مفعول عنه) ablative partical (اسمين چيخيش ليق حالي) در زبان آينو wa (از جايي ، از كسي ، از چيزي) و در زبان تركي " – دَن / - دان" مي باشد.
سيب از بالاي درخت مي افتد. Ni ka wa ringo tuy.
(ترجمه تركي) آغاج باشيندان آلما دوشور.
واژگان اين جمله :
Ni: درخت (از واژه " ييش " تركي باستان به معناي جنگل) ka:بالا wa: از
Ringo: سيب ( وام واژه از زبان ژاپني) tuy: افتادن ، باريدن برف و باران و ..(دوشمك)
James Patrie و Hattori Shiroطرافدار نظريه ي ريشه ي آلتائيك ، زبان آينو هستند.
برخي ديگر نيزمانند Kyosuke Kindaichiطرفدارهم ريشه ي بودن زبان آينو با زبان هاي سرخپوستي هستند.



